top of page

Józef WÅ‚adysÅ‚aw Krogulski (1815-1842)

Do kompozytorów polskich , którzy zdobyli sobie za życia duże uznanie , a do niedawna skazani byli na caÅ‚kowite prawie zapomnienie, należy Józef WÅ‚adysÅ‚aw Krogulski.  Urodzony 4 wrzeÅ›nia 1815 w Tarnowie   jako syn MichaÅ‚a – muzyka-pedagoga i kompozytora oraz Salomei z Saszorów, ksztaÅ‚ciÅ‚ siÄ™ najpierw pod kierunkiem swojego ojca. PosiadaÅ‚ sÅ‚uch absolutny, a jego wirtuozowskie zdolnoÅ›ci byÅ‚y zupeÅ‚nie wyjÄ…tkowe. MÅ‚odociany pianista  wystÄ™powaÅ‚ jako „cudowne dziecko” już od 10 roku życia. ZaczÄ…Å‚ koncerty w rodzinnym Tarnowie, potem wystÄ™powaÅ‚ w ciÄ…gu dwóch miesiÄ™cy aż szeÅ›ciokrotnie w Warszawie, w Kaliszu, w Poznaniu, we WrocÅ‚awiu (piÄ™ciokrotnie), Berlinie, Legnicy, Dreźnie  

(u królowej Augustyny i u króla), Lipsku, PuÅ‚awach, ZamoÅ›ciu, Lublinie, Lwowie, Kijowie itd. WystÄ™py jego spotykaÅ‚y siÄ™ nie tylko z bardzo życzliwym przyjÄ™ciem publicznoÅ›ci ale również z niezwykle pochlebnymi ocenami fachowej prasy muzycznej. Nie byÅ‚y to goÅ‚osÅ‚owne opinie skoro i Chopin piszÄ…c w liÅ›cie (z 10 IV 1830) do Tytusa Wojciechowskiego  o innym mÅ‚odym, zdolnym pianiÅ›cie –antonim LeÅ›kiewiczu i chwalÄ…c go za dobrÄ… grÄ™ dodaÅ‚ nastÄ™pujÄ…cÄ… uwagÄ™: „Ile mi siÄ™ zdaje, lepszy z niego gracz bÄ™dzie jak z Krogulskiego, , zdanie z którym jeszcze siÄ™ odezwać nie Å›miaÅ‚em, już kilka razy za jÄ™zyk ciÄ…gniony byÅ‚em”.

 

Gry na fortepianie uczyÅ‚ siÄ™ pod kierunkiem swojego ojca. Już w dziesiÄ…tym roku życia zasÅ‚ynÄ…Å‚ jako wybitny pianista, „cudowne dziecko”, koncertujÄ…c poczÄ…tkowo w rodzinnym Tarnowie, a później w innych miastach polskich. W latach 1825-1827 wystÄ™powaÅ‚ za granicÄ…, miÄ™dzy innymi w Dreźnie, Lipsku, Berlinie, Kijowie. We Lwowie okrzykniÄ™ty zostaÅ‚ „polskim Mozartem”.

​

Obok zdolnoÅ›ci pianistycznych zdradzaÅ‚ Krogulski od wczesnej mÅ‚odoÅ›ci talent kompozytorski. Gruntowne studia kompozytorskie odbyÅ‚ w Warszawie pod kierunkiem Józefa Elsnera i Karola KurpiÅ„skiego . KarierÄ™ artystyczna pianisty-wirtuoza przerwaÅ‚ prawie zupeÅ‚nie okoÅ‚o 20 roku życia, pracujÄ…c (już od roku 1831)jako pedagog i poÅ›wiÄ™cajÄ…c siÄ™ prawie zupeÅ‚nie dziaÅ‚alnoÅ›ci na polu muzyki chóralnej koÅ›cielnej i Å›wieckiej. IdÄ…c w Å›lady swojego mistrza Józefa Elsnera , zajÄ…Å‚ siÄ™ prowadzeniem chórów koÅ›ciele Åšw. Kazimierza i Trynitarzy a nastÄ™pnie zostaÅ‚ staÅ‚ym dyrygentem choru w koÅ›ciele Pijarów. Starannie przez niego szkolony i przygotowywany do wystÄ™pów zespól wykonywaÅ‚ szereg poważnych dziel wybitnych kompozytorów a także i dzieÅ‚a Krogulskiego specjalnie pisane  dla tego choru. W roku 1838 wspóÅ‚dziaÅ‚aÅ‚ w uroczystym wykonaniu Pasji  Elsnera  w koÅ›ciele ewangelickim. Nabawiwszy siÄ™ ciężkiej choroby w czasie prób wykonywania swego Miserere, zmarÅ‚  Krogulski w Warszawie w 27 roku życia, 9 stycznia 1842. Pochowany zostaÅ‚ na cmentarzu PowÄ…zkowskim.

​

SpuÅ›cizna tak mÅ‚odo zmarÅ‚ego kompozytora jest wcale pokaźna. Obok Uwertury orkiestralnej pozostawiÅ‚ dwa koncerty fortepianowe, oba przez niego wykonywane w Warszawie. Niestety tylko I Koncert E-dur (1830) zachowaÅ‚ siÄ™ w partyturze. Wykonany on zostaÅ‚ po raz pierwszy w czasie powstania listopadowego (15 XII 1830) na koncercie urzÄ…dzonym na cele patriotyczne.  Karol KurpiÅ„ski zapisaÅ‚ w swym dzienniku o tym wystÄ™pie nastÄ™pujÄ…cÄ… uwagÄ™: „Wykonanie koncertu kompozycji  Józia, mojego ucznia byÅ‚o piÄ™kne”. Na koncercie Å›piewaÅ‚a również w duecie z S. Turowskim, Konstancja GÅ‚adkowska. II Koncert fortepianowy (1831) zachowaÅ‚ siÄ™ tylko w partii fortepianowej.  6 XI 1835, na koncercie w Teatrze Narodowym, Krogulski wykonaÅ‚ oba koncerty oraz Wariacje na fortepian z orkiestra. Krytyka przyjęła wystÄ™p artysty bardzo życzliwie.

​

​

Obok tych dziel pozostawiÅ‚ Krogulski liczne drobniejsze utwory fortepianowe oraz 2 sonaty na fortepian kwartet, oktet, komedio-operÄ™ Oj żoneczka (wykonaka w warszawskim Teatrze RozmaitoÅ›ci  w r. 1833), kantatÄ™ Karawana w pustyniach Arabistanu oraz muzyke koscielna (m.in. 10 mszy). Dziela te pozostajÄ…ce pod wpÅ‚ywami wybitnych ówczesnych twórców (Beethovena, Chopina), cechuje duza rutyna kompozytorska; utwory fortepianowe Å›wiadczÄ… ponadto o doskonaÅ‚ym opanowaniu i zrozumieniu faktury tego instrumentu.

​

PozostaÅ‚a po Krogulskim spuÅ›cizna, pieczoÅ‚owicie przechowywana przez przyrodniego brata, aktora i kompozytora, WÅ‚adysÅ‚awa Krogulskiego zostaÅ‚a zÅ‚ożona w Bibliotece JagielloÅ„skiej w Krakowie. Na podstawie tych materiaÅ‚ów oraz kompozycji zachowanych w Bibliotece Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego paru muzykologów opracowaÅ‚o twórczość fortepianowa koncerty, muzykÄ™ koÅ›cielnÄ… i kantatÄ™ Karawana Krogulskiego: materiaÅ‚y te pozwoliÅ‚y na przypomnienie jego niektórych niesÅ‚usznie zapomnianych utworów.

​

​

​

 

​

​

​

bottom of page